Yılın ilk yarısında enflasyon endişesi azalırken, bazı önemli merkez bankaları uzun bir aradan sonra faiz oranlarını değiştirdi; örneğin, Fed faizi 23 yılın en yüksek seviyesinde sabit tutarken, ECB 25 baz puan indirim yaptı.
Yaklaşık 3 yıldır küresel ekonomilerin devam eden enflasyonla mücadelesinde yavaş yavaş sona yaklaşılıyor. Henüz birçok merkez bankası para politikası duruşunu değiştirmese de piyasalarda yumuşama sinyalleri günden güne güçlenmeye devam ediyor. 2024 yılının ilk yarısında sadece Avrupa ve İsviçre merkez bankası bu kapsamda faiz indirimine giderken, Türkiye ve Japonya’da merkez bankaları faiz artırımı yaptı.
Fed’in faiz oranı 23 yıldır en yüksek seviyede.
Yüksek enflasyonla mücadele kapsamında 2022 yılından beri sıkı para politikası izleyen Fed, bu yılın ilk yarısında gerçekleştirilen toplantılarda politika faizinde değişikliğe gitmedi. Ülkede 2022’de yüksek enflasyon karşısında faiz artışlarına başlayan Fed, 2022 yılının Mart ayından bu yana 11 faiz artırımı gerçekleştirmiş ve toplamda 525 baz puanlık artış yapmıştı. Fed, politika faizini en son 2023 yılının Temmuz ayında 25 baz puan artırarak, 2001’den bu yana en yüksek seviyeye çıkarmıştı.
Banka, bu yılın ilk 6 ayında düzenlenen Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantılarında, politika faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek 23 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25-5,50 aralığında sabit bıraktı. Öte yandan, bankanın enflasyon tahminleri yılın ilk yarısında revize edilerek bu yıl için yüzde 2,4’ten yüzde 2,6’ya, 2025 için yüzde 2,2’den yüzde 2,3’e yükseltilirken, 2026 için ise yüzde 2’de sabit tutuldu.
ABD’de enflasyon, ocak, şubat ve mart aylarında yıllık bazda sırasıyla yüzde 3,1, 3,2 ve 3,5 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşmesinin ardından, nisanda 3,4 ile beklentiler doğrultusunda ve mayısta 3,3 ile beklentilerin altında gerçekleşti.
ECB’den 5 yılın ardından ilk faiz indirimi geldi.
ECB’nin Temmuz 2022’den itibaren art arda 10 toplantıda faiz oranlarını toplamda 450 baz puan artırmasının ardından, Haziran ayında yaklaşık 5 yılın ardından 25 baz puan indirim kararı verdi. ECB, 3 temel politika faizinde de 25 baz puan indirim kararı vererek, refinansman faizini yüzde 4,50’den 4,25’e, mevduat faizini yüzde 4’ten 3,75’e ve marjinal fonlama faizini yüzde 4,75’ten 4,50’ye indirdi.
ECB Başkanı Christine Lagarde, dezenflasyon süreci için bankanın daha çok veriye ihtiyacı olduğunu belirterek, “Verilere bağlı kalarak aşama aşama devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
Aynı zamanda, Euro Bölgesi’nde ocakta yüzde 2,8 olan yıllık enflasyon, mayısta yüzde 2,6’ya geriledi.
BoE, bu yılın ilk yarısında mevcut para politikasını koruyan merkez bankaları arasında yer aldı.
BoE, bu yılın ilk yarısında mevcut para politikası duruşunu koruyan merkez bankaları arasında yer aldı. BoE, 2024 yılının ilk 6 ayında da politika faizini değiştirmeyerek politika faizini piyasa beklentileri doğrultusunda son 16 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25’e sabitledi.
Haziran ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısının ardından BoE’den yapılan açıklamada, manşet enflasyonun mayısta yıllık yüzde 3,2’den 2’ye gerilediği ve bunun da mayısta para politikası raporundaki tahminlere yakın olduğu kaydedildi.
Ağustos 2023 itibariyle politika faizini 5,25’e yükselten ve bu tarihten beri aynı seviyede sabit kalan BoE’nin faiz indirimine yılın ikinci yarısında başlayabileceği ve Fed’e göre bu konuda daha yavaş hareket etmesi bekleniyor.
BoJ, negatif faiz politikasına son verdi.
Bu yıl 4 para politikası toplantısı gerçekleştiren BoJ, oy birliğiyle ocakta politika faizini yüzde eksi 0,1’de sabit bıraktı. Banka, mart ayında gerçekleştirdiği toplantısında ise 17 yıl sonra ilk kez faiz artırımına giderek, politika faizini yüzde eksi 0,1’den yüzde 0,1’e yükseltti. Böylece BoJ, 2016 yılında başladığı negatif faiz politikasına son vererek, küresel resesyon ve borç krizinin ardından devreye sokulan negatif faiz politikasını terk eden son merkez bankası oldu.
Banka, haziranda düzenlediği toplantının ardından politika faizini değiştirmeyerek yüzde 0 ila yüzde 0,1 aralığında sabit bırakılmasına karar verildiği bildirildi.
Ülkede enflasyon ocakta yıllık yüzde 2,2 seviyesinde bulunurken, mayısta yüzde 2,8’e yükseldi.
BoJ, bir sonraki toplantısını temmuz ayının sonunda yapacak. Enflasyondaki yükselişin hız kazandığı ve ülke para birimi yenin son 38 yılın en düşük seviyesine gerilediği bu günlerde faiz artırması için uygun alanın sağlandığı öngörülüyor.
SNB’den iki faiz indirimi geldi.
SNB, mart ayında düzenlenen ilk toplantısında politika faizini 25 baz puan düşürdü ve gelişmiş ülkelerde faiz oranlarını düşüren ilk merkez bankası oldu. Faiz oranını yüzde 0,25 indirerek yüzde 1,50’ye indirildiğini duyuran banka, “Para politikasının gevşetilmesi, son 2,5 yılda enflasyonla mücadelenin etkili olması nedeniyle mümkün olmuştur.” şeklinde açıklama yaptı.
Martta yapılan faiz indirimi SNB’nin 9 yılda yaptığı ilk faiz indirimi olurken, banka haziranda 25 baz puanlık bir faiz indirimi daha gerçekleşti.
Böylece, hazirandaki toplantının ardından politika faizi yüzde 1,50’den 1,25’e indirildi.
4 yıl sonra ilk faiz indirimini gerçekleştirdi.
Kanada Merkez Bankası (BoC), 5 Haziran’da politika faiz oranını 25 baz puan düşürerek yüzde 4,75’e çekti.
Banka tarafından yapılan açıklamada, son verilerin enflasyonun yüzde 2 hedefine doğru hareket etmeyi sürdüreceğine olan güveni artırdığı, ancak enflasyon görünümüne yönelik risklerin devam ettiği aktarıldı.
BoC, bu ay politika faizini düşürerek, 4 yıl sonra ilk faiz indirimini gerçekleştirdi. Ayrıca BoC, enflasyonu dizginlemek için agresif faiz artışları sonrasında G7 ülkeleri arasında politika gevşetmeye başlayan ilk merkez bankası olarak dikkati çekti.
TCMB 2024’ün ilk yarısında iki kez faiz artırımı kararı aldı.
TCMB izlediği sıkı para politikası doğrultusunda 2024’ün ilk yarısında iki kez faiz artırımı yaptı.
Türkiye’nin enflasyon verilerine bakıldığında, ocakta yüzde 64,86 olan yıllık enflasyon mayıs ayında yüzde 75,45’e yükseldi. Bu artışın ardından banka, Aralık 2023’te yüzde 42,50 olan politika faizini ocak ayında 250 baz puan artırarak yüzde 45’e yükseltti. Mart ayında ise ikinci kez faiz artırarak 500 baz puanlık artışla politika faizini yüzde 50’ye çıkardı ve yılın ilk yarısında bu oranı değiştirmeyerek sabit tuttu.
Kaynak: Cumhuriyet
