Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, Türkiye’de AB tarafından finanse edilen geri gönderme merkezlerinde sığınmacılara kötü muamelede bulunulduğu ve zorla sınır dışı edildikleri yönündeki iddiaların araştırılması talimatını verdi. Ankara ise bu iddiaların gerçeği yansıtmadığını, sınır dışı işlemlerinin uluslararası normlara uygun şekilde yapıldığını belirtiyor.
Hollanda merkezli gazetecilik kolektifi Light House’un öncülüğünde Almanya, Fransa, İngiltere ve İspanya’dan 21 gazetecinin yürüttüğü bir araştırma, Türk makamlarının AB tarafından desteklenen geri gönderme merkezlerinde sığınmacıları zorla sınır dışı ettiği iddialarını ortaya koydu. Hollanda’nın saygın gazetelerinden NRC’de yayımlanan araştırmada, Türkiye’deki toplam 20 bin kapasiteli 32 geri gönderme merkezinde, özellikle Suriyeli sığınmacılar üzerinde yoğun baskı uygulandığı öne sürülüyor.
İddiaya göre, sığınmacılar, “gönüllü geri dönüş” belgesi imzalatmaya zorlanıyor.
Araştırmaya göre, Türk makamları AB tarafından sağlanan araçlarla toplu olarak gözaltına alınan sığınmacıları, yine AB tarafından finanse edilen merkezlerde “gönüllü geri dönüş” adı altında sınır dışı etmeye zorluyor. Gazetecilik kolektifi, AB’nin sığınmacılar için sağladığı mali desteğin, bu merkezlerde göçmenlerin parmak izlerinin alınması, takip edilmesi ve merkezlerin dikenli tellerle güçlendirilmesi için kullanıldığını iddia etti.
Raporda ayrıca, geri gönderme merkezlerindeki sığınmacılara çoğunlukla hukuki yardım sağlanmadığı, merkezlerin aşırı kalabalık ve sağlıksız olduğu, hatta bazı sığınmacıların istismara ve işkenceye maruz kaldığı ileri sürüldü. Suriye’deki Beyaz Baretliler örgütünün eski bir üyesi olan bir sığınmacı, kendisine zorla “gönüllü geri dönüş” belgesi imzalatıldığını iddia etti.
Türk makamları, zorla geri gönderme iddialarını reddetti.
AB yetkilileri, bu merkezlerde yaşananların farkında olduklarını ancak Türkiye’ye sağlanan finansmanın durdurulmasının şu an için söz konusu olmadığını belirtiyor. AB Komisyonu yetkilileri, sağlanan desteğin merkezlerdeki koşulların iyileştirilmesine katkıda bulunduğunu ve Türkiye’nin sığınmacılarla ilgili sorumluluğunu yerine getirdiğini vurguladı. Ayrıca, geri gönderme işlemlerinin her zaman uluslararası ilkelere uygun olması gerektiğine dikkat çekerek durumu yakından takip ettiklerini açıkladılar.
NRC’ye konuşan Türk makamları ise Suriyelilerin zorla geri gönderildiği iddialarını reddediyor. Göç İdaresi yetkilileri, AB tarafından sağlanan mobil araçlarda her zaman bir çevirmen ve göç uzmanı bulunduğunu ve süreçlerin uluslararası normlara uygun şekilde yürütüldüğünü belirtti. Ayrıca, geri gönderme merkezlerindeki durumun hem Türk yetkililer hem de AB ve Birleşmiş Milletler tarafından yakından izlendiği, istismar iddialarının ise titizlikle araştırıldığı ifade edildi.
Avrupa Göç Bakanları toplantısında yeni sığınma merkezleri kurulması önerildi.
Bu tür iddialar, AB’nin daha önce Tunus’taki sığınma merkezlerinde de karşılaştığı benzer suçlamaları hatırlatıyor. AB, bu yıl kabul edilen yeni göç anlaşması ile sığınmacıların Avrupa sınırları dışında tutulmasını hedefliyor. Perşembe günü Lüksemburg’da yapılan Avrupa Göç Bakanları toplantısında, Avrupa sınırına yakın ülkelerde yeni sığınma merkezleri kurulması ve iltica başvurusu reddedilen kişilerin bu merkezlerde barındırılması önerisi gündeme geldi.
Birleşmiş Milletler verilerine göre Türkiye, diğer ülkelerden gelen sığınmacılara ek olarak 3 milyondan fazla Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapıyor. AB, 2016 yılında Türkiye ile yaptığı anlaşma kapsamında mülteci krizini yönetmek için 6 milyar euro insani yardım ve kalkınma yardımı sağladı.
Kaynak: BBC
