Kuzey Kutbu’ndaki eski ve çok yıllık buzların erimesi, basınç sırtlarının hem sıklığını hem de boyutunu önemli ölçüde azaltıyor. Buz kütlelerinin çarpışarak üst üste yığıldığı bu sırtlar, Kuzey Kutbu deniz buzunun önemli bir özelliği olup, bölgenin ekosistemi için büyük rol oynuyor. Aynı zamanda deniz taşımacılığına da zorluklar yaratıyor. Alfred Wegener Enstitüsü’nden araştırmacılar, 30 yıllık hava araştırmalarından elde edilen verilerle bu eğilimi inceledi.
Son 30 yıl içinde toplanan uydu verileri, Kuzey Kutbu deniz buzundaki dramatik değişiklikleri gözler önüne seriyor. Yaz aylarında buz örtüsü küçülürken, buz kütleleri inceliyor ve hareketleri hızlanıyor. Ancak, basınç sırtlarının nasıl etkilendiği son yıllarda ancak güvenilir şekilde izlenebilmişti.
Basınç sırtlarının düşen sıklığı, Kuzey Kutbu’ndaki iklim değişikliğinin izlerini gösteriyor.
Basınç sırtları, rüzgar ve okyanus akıntıları gibi yanal kuvvetlerin buz kütlelerini bir araya getirerek kalın sırtlar oluşturmasına neden olur. Bu sırtlar, suyun üzerinde yükselen kısmıyla bir yelken gibi görünebilir, ancak suyun altında çok daha derin ve geçilmesi neredeyse imkansız engeller yaratır. Arktik ekosistemi için bu sırtlar hayati önem taşır; deniz buzunun enerji ve kütle dengesini etkileyerek biyojeokimyasal döngüyü ve yerel ekosistemleri şekillendirir.
Alfred Wegener Enstitüsü’nden bir ekip, 30 yıllık araştırma uçuşlarından toplanan verileri analiz etti. Elde edilen verilere göre, Grönland’ın kuzeyindeki ve Fram Boğazı’ndaki basınç sırtlarının sıklığı her on yılda %12,2 oranında, yükseklikleri ise %5 oranında azalmış. Lincoln Denizi‘nden elde edilen veriler de benzer bir durumu gösteriyor: sıklık her on yılda %14,9, yükseklik ise %10,4 oranında düşüş göstermiş.
Arktik ekosistem üzerindeki etkilerin daha iyi anlaşılması için daha fazla araştırma gerekiyor.
AWI deniz buzu uzmanı Dr. Thomas Krumpen, araştırmaların basınç sırtlarının azalmasının nedeninin eski buzların dramatik bir şekilde erimesi olduğunu belirtiyor. Genç ve ince buzlar, daha kolay deforme olabilse de, eski buzların kaybı nedeniyle basınç sırtlarının sıklığı azalıyor. Bu gözlemler, Arktik ekosistemine olan etkilerini tahmin etmek için daha fazla araştırma gerektiriyor. Basınç sırtlarının bir dizi organizmaya ev sahipliği yaptığı bilinse de, bu oluşumların ekosistem üzerindeki etkileri hakkında daha fazla bilgi edinilmesi gerekiyor.
Kaynak: SciTechDaily
