NASA‘nın Cassini uzay aracından elde edilen verilerin yeni bir analizi, yüksek ve düşük güç modları arasında geçiş yapan bir ampul gibi Satürn’ün de mevsimlere göre uzaya değişen miktarlarda ısı pompaladığını ortaya koydu.
Nature Communications dergisinde 18 Haziran Salı günü yayınlanan bir makalede bilim insanları, bu akışın gözle görülür bir etkisinin Satürn’ün atmosferindeki türbülans olduğunu, bunun da kuzey ve güney yarım kürelerinde gezegeni saracak kadar güçlü fırtınalar yarattığını bildirdi.
Daha önce Satürn’ün eşit enerji yaymadığı keşfedilmişti.
Satürn ve diğer gaz devlerinden yayılan ısıdaki bu tür mevsimsel değişiklikler, gezegenlerin her yöne eşit ve sabit bir oranda ısı yaydığını varsayan iklimlerini ve evrimlerini açıklayan modellere henüz dahil edilmemiştir, Houston Üniversitesi’nde fizik profesörü olan ve on yıl önce Satürn’ün eşit enerji yaymadığını keşfeden ve yeni çalışmanın ortak yazarlarından Liming Li daha önce Space.com‘a açıklamalarda bulunmuştu.
Yeni çalışmayı yöneten Teksas’taki Houston Üniversitesi’nden Xinyue Wang yaptığı açıklamada, “Bu mevsimsel enerji dengesizliğini keşfetmemizin, bu model ve teorilerin yeniden değerlendirilmesini gerektirdiğine inanıyoruz” dedi.
Gökbilimciler Satürn’ün Güneş’ten emdiği enerjinin iki katını uzaya geri gönderdiğini uzun zamandır biliyorlardı. Ekstra enerji Satürn’ün derinliklerinden gelmektedir; burada doğumundan kalan ısı, sıcaklıkları yaklaşık 15.000 Fahrenheit (8.300 Celsiuss) dereceye çıkarmaktadır – Güneş’in yüzeyinden daha sıcaktır. Bu iç ısının büyük bir kısmı gezegenin yerçekimi nedeniyle yavaşça sıkışmasının bir yan ürünüdür ve bir kısmı da gezegenin çekirdeğine doğru batan çok sayıda helyumun yol açtığı sürtünmeden kaynaklanıyor olabilir.
Satürn’ün yaydığı ısının mevsimlerle eşleştiği ortaya konulmuştu.
NASA’nın Cassini uzay aracı 2004 yılında Satürn’e ulaştığında, gaz devi güney kutbu güneşe dönük güney yazının ortasındaydı, kuzey yarımküresi ise kışın karanlığıyla örtülüydü. Eşit miktarda güneş ışığı 2009 yılında ekinoksa gelindiğinde gezegenin her iki yarısını da ısıttı. Cassini, sondanın Eylül 2017’de gaz devinin atmosferine kasıtlı olarak dalmasından önce Satürn’ün kuzey yarımküresinde üç mevsimin yaşandığına tanık oldu: her biri yaklaşık yedi Dünya yılı süren ilkbahar, yaz ve kış.
Li tarafından yönetilen önceki araştırmalar Satürn’ün yaydığı ısının mevsimlerle eşleştiğini göstermiş olsa da, yeni çalışma bu periyodik değişikliklerin, gaz devi Güneş etrafındaki yumurta şeklindeki 30 yıllık yörüngesinde en yakın ve en uzak noktalar arasında geniş ölçüde salınırken emilen güneş ışığı miktarlarının değişmesinden de kaynaklandığını ortaya koyuyor.
Li, “Bu bize sadece gezegenlerin oluşumu ve evrimi hakkında yeni bilgiler vermekle kalmıyor, aynı zamanda gezegen ve atmosfer bilimi hakkında düşünme şeklimizi de değiştiriyor”
Kaynak: space.com
