Bilim insanları, Vezüv Yanardağı’nın MS 79 yılındaki patlamasıyla küller altında kalan Herculaneum papirüslerinden birinde ilk kez kelimeleri deşifre etmeyi başardı. Araştırmacılar, Antik Yunanca “akılsız” (ἀδιάληπτος), “korku” (φοβ), “iğrenme” (διατροπή) ve “hayat” (βίου) kelimelerini tespit etti.
Oxford Üniversitesi Bodleian Kütüphaneleri’nde korunan PHerc. 172 adlı papirüs, modern bilimsel yöntemlerle incelendi. Parçacık hızlandırıcı senkrotron kullanılarak yapılan taramalar sonucunda, Güneş’ten 10 milyar kat daha parlak X-ray ışınlarıyla papirüs içindeki mürekkep tespit edildi. Ardından, yapay zekâ destekli analizlerle bu mürekkep izleri ortaya çıkarıldı ve yazılar daha okunabilir hale getirildi.
Bilim insanları, 2.000 yıllık Herculaneum papirüslerinden ilk kelimeleri okudu.
Uzmanlar, papirüsteki metnin, Antik Yunan filozof ve şair Philodemus’a ait olabileceğini düşünüyor. Yazının, daha önce Philodemus’a atfedilen metinlerle benzerlik taşıdığı belirtiliyor. Ancak araştırmacılar, bu bulgunun sadece bir başlangıç olduğunu ve papirüslerin tamamını okumak için çalışmaların devam ettiğini vurguluyor.
Vesuvius Challenge adlı yapay zekâ yarışmasının kurucularından Brent Seales, “Bu papirüs, şimdiye kadar taranan Herculaneum papirüsleri arasında en fazla okunabilir metni içeriyor. Ancak yazılım yöntemlerimizi geliştirmeye devam etmemiz gerekiyor” dedi.
Antik metinler, yapay zekâ ve parçacık hızlandırıcı teknolojisi ile okunabilir hale geliyor.
1750’lerde keşfedilen ve 19. yüzyılın başlarında Birleşik Krallık’a götürülen Herculaneum papirüsleri, yanarak karbonize olduğu için açılması imkânsız hale gelmişti. Ancak modern teknoloji sayesinde, 2.000 yıldır gizemini koruyan bu antik metinlerin gün yüzüne çıkması artık çok daha yakın.
Kaynak: Arkeofili