Mazot, gübre ve ilaç gibi tarımsal girdi maliyetlerinin hızla artmasına rağmen, Türkiye’de çiftçiler ürün fiyatlarının bu maliyetleri karşılayacak seviyede olmadığından yakınıyorlar. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Haziran ayında tarımsal girdi fiyatları yıllık bazda %47,56 artış gösterdi. Ancak ayçiçeği, mısır, pamuk, buğday, arpa, sebze ve meyve fiyatları son birkaç yıldır neredeyse aynı seviyede kalırken, bazı ürünlerin fiyatları geçen yılın bile gerisine düştü.
Ülke genelinde giderek yayılan çiftçi protestoları, bu maliyet-fiyat dengesizliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkıyor. Çiftçiler, tarlalarını sürerek veya traktör konvoyları oluşturarak seslerini duyurmaya çalışıyorlar. Bursa Karacabey’de domates üreticileri, fabrikaların sözleşmede taahhüt edilenden daha düşük fiyata domates alması nedeniyle eylemler başlatırken, diğer birçok ilde de benzer protestolar düzenleniyor. Ziraat Mühendisi Bahar Çınar, “Biz bunu patates ve soğanda çok görürüz; soğan bir sene 30 lira olur, diğer sene tarlada kalır. Fakat şimdi birçok üründe aynı şeyle karşılaşıyoruz” diyerek durumu özetliyor.
Çiftçiler, maliyetlerin altında kalan ürün fiyatları nedeniyle eylem yapmaya yöneliyor.
Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım ise, ayçiçeği, mısır, buğday ve arpanın üç yıldır aynı fiyattan satıldığını, sebze fiyatlarının ise geçen yılın gerisinde kaldığını belirtiyor ve “Girdi fiyatları artarken, ürün fiyatları aynı oranda artmıyor. Bu da çiftçinin neredeyse bütün ürünlerde zarar etmesine neden oluyor” diyor. Yıldırım ayrıca, bu yıl çiftçilerin faiz gelirini üretimden daha kârlı bulmaya başladığını belirterek, “Çiftçi eğer ‘üretmek yerine faizden para kazanırım’ diye düşünüyorsa, bu ülkenin tarımı için gelinebilecek en kötü noktadır” diyor.
Çiftçilerin yaşadığı bu sıkıntılar, Türkiye’nin tarımsal yapısındaki kronikleşmiş sorunların bir yansıması olarak değerlendiriliyor. Üretim planlamasındaki eksiklikler, kooperatifleşme yetersizliği ve kamu desteğinin eksikliği, çiftçilerin pazarlık gücünü zayıflatıyor. Çiftçiler, ürünlerini maliyetin altında satmak zorunda kaldıkları için giderek daha fazla eylem yapmaya yöneliyorlar.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, salçalık domates üretiminde yarım milyon tonluk bir artış olduğunu belirtti.
Geçtiğimiz hafta Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, üreticilerin eylemleri hakkında “Salçalık domates üretiminde yarım milyon tonluk bir artış oldu ancak bu çok büyük artış değil. Biz bu fazlalığı öngörmüştük ve Ticaret Bakanlığımız ile iletişime geçerek mayıs ayı başında ihracat kısıtlamasının kaldırılması ile önlem almıştık. Çiftçilerin bir kısmı da sözleşmelere uyulmaması nedeniyle sorun yaşıyor. Sözleşmelere uyulması için de çalışmalar başlatıldı” açıklamasında bulundu. Ayrıca Yumaklı, eylemlerin CHP’li vekiller tarafından koordine edildiğini iddia etti ve “Biz domates üretimi yapılan bölgelerin sorununu çözerken, bunu siyasi bir ranta çeviren CHP milletvekilleri farklı eylemleri organize etti” dedi.
CHP Tarım ve Orman Bakanlığından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Erhan Adem ise, “Çiftçilerin görmezden gelindiği için protesto ettiğini” belirterek, “Rize, Kınık, Karacabey ve Nizip’teki çiftçilerin protestoları CHP milletvekilleri tarafından değil, geçim sıkıntısı çeken çiftçilerimizin çaresizliği ve hayal kırıklığı nedeniyle organize ediliyor” açıklamasını yaptı.
Kaynak: BBC