Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) işbirliğiyle, 57 akademik kurum ve Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşundan 122 uzmanın katkısıyla hazırlanan Lancet Sağlık ve İklim Değişikliği Geri Sayım 2024 Raporu yayımlandı. Raporda, iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki tehditlerine dair alarm verici bulgular ortaya kondu.
Rapora göre, iklim değişikliği ile ilgili 15 göstergeden 10’u yeni rekor seviyelere ulaştı. 2023 yılı, kalıcı kuraklıklar, ölümcül sıcak hava dalgaları, yıkıcı orman yangınları, fırtına ve sellerin etkileriyle kayıtlara en sıcak yıl olarak geçti. İnsanlar, beklenen seviyeden 50 gün daha fazla sağlığı tehdit eden aşırı sıcaklıklara maruz kalırken, 65 yaş üstü bireylerde sıcağa bağlı ölümler, 1990’lardaki seviyeye göre yüzde 167 artışla rekor seviyeye ulaştı.
Sel, bulaşıcı hastalık ve su kirliliği riskleri artış gösterdi.
Raporda belirtilen diğer bulgular arasında, 2023 yılında dünya genelinde 5 milyonun üzerinde dang vakası yaşanması ve açık hava egzersizleri sırasında rekor düzeyde ısı stresi maruziyeti yer aldı. Bu durum, 512 milyar potansiyel iş gücü kaybına neden oldu ve bu kaybın, 1990-1999 ortalamasına göre yüzde 49 arttığı belirlendi. Son 10 yılda, küresel kara alanının yüzde 61’inde aşırı yağış olayları görülmesi, sel, bulaşıcı hastalık ve su kirliliği riskini artırdı. Ayrıca, 2022’de 124 ülkede 151 milyondan fazla insanın şiddetli gıda güvensizliği yaşadığı kaydedildi. Aşırı hava olaylarından kaynaklanan yıllık ekonomik kayıpların ise 2019-2023 arasında 227 milyar doları bulduğu tahmin ediliyor.
Türkiye özelinde ise 2014-2023 döneminde, bebekler ve 65 yaş üstü bireyler sırasıyla yılda ortalama 14,8 gün ve 13,7 gün sıcak hava dalgasına maruz kaldı. 2023’te bu süreler sırasıyla 24,8 gün ve 21,9 güne yükseldi. Aşırı sıcaklığa bağlı olarak, 2023 yılında Türkiye’de 471 milyon iş gücü saati kaybedildi; bu da 1990-1999 dönemindeki yıllık ortalamaya göre yüzde 14’lük bir artışa tekabül ediyor. Aşırı kuraklık ise Türkiye’nin yüzölçümünün yüzde 82,7’sinde en az bir ay, yüzde 43,3’ünde en az üç ay ve yüzde 11,7’sinde en az altı ay sürdü.
Lancet Geri Sayım İcra Direktörü, iklim eylemsizliğinin sağlık üzerindeki tehditlerine dikkat çekti.
Lancet Geri Sayım İcra Direktörü Marina Romanello, raporda iklim konusundaki eylemsizliğin sağlık üzerindeki tehditlerine dikkat çekerek, bu yılki verilerin, sekiz yıllık izleme süreçlerinde kaydedilen en endişe verici bulguları ortaya koyduğunu belirtti. Romanello, fosil yakıtların yaygınlaşmasının sağlık üzerindeki tehditleri artırdığını ifade etti. Anthony Costello ise kaynakların fosil yakıt temelli ekonomiden sıfır emisyonlu bir geleceğe kaydırılması gerektiğini vurgulayarak, “Başarılı bir reform için, insanların sağlığı iklim değişikliği politikasının merkezine yerleştirilmeli” çağrısında bulundu. Raporda yer alan bulgular, iklim değişikliğinin yalnızca çevresel değil, aynı zamanda sağlık ve ekonomi açısından da büyük tehditler oluşturduğunu ve acil eylem gerektirdiğini bir kez daha gözler önüne seriyor.
Kaynak: Gazete Oksijen