8 Temmuz 1962’de ABD, Starfish Prime olarak bilinen olayda uzayda bir termonükleer bomba patlattı. Johnston Atoll’den fırlatılan bomba, Dünya yüzeyinin 250 mil yukarısında patladı ve Hawaii’de görülebilen auroralar yarattı.
Patlama, Oahu’daki sokak lambalarını devre dışı bırakan bir güç dalgalanmasına neden oldu ve o dönemdeki uyduların üçte birini önemli ölçüde hasara uğrattı. Bu olay, uzayda nükleer patlamaların ciddi etkilerini gösterdi ve 1967 yılında silahların yörüngeye yerleştirilmesini yasaklayan Dış Uzay Antlaşması’nın imzalanmasına sebep oldu.
Modern tehditler ve sonuçları
Son zamanlarda, Rusya’nın uzaya nükleer silah yerleştirme olasılığına dair endişeler artmış durumda. ABD yetkilileri, şu anda acil bir tehdit olmadığını belirtmiş olsa da, günümüzde uzayda bir nükleer patlama olasılığı önemli tehlikeler arz etmektedir. Dünya üzerindeki patlamaların aksine, uzayda gerçekleşen bir nükleer patlama ateş topu, şok dalgası veya mantar bulutu oluşturmaz. Bunun yerine, gama ışınları ve x-ışınları gibi yoğun elektromanyetik radyasyon yayar ve üç büyük yıkıcı etkiye neden olur:
- Ani Uydu Tahribatı: Patlamanın görüş alanındaki uydular anında radyasyon tarafından devre dışı bırakılır.
- Elektromanyetik Darbe (EMP): Patlamadan gelen x-ışınları Compton saçılması yoluyla elektron salarak, uzaydaki ve yeryüzündeki elektronik cihazları bozar ve 1962’de görülen auroralar gibi auroralar oluşturur.
- Kalıcı Radyasyon Kuşakları: Patlama, aylar veya yıllar boyunca uyduları hasara uğratabilecek yapay Van Allen kuşakları oluşturur ve bu kuşaklar uydu ömrünü kısaltır.
Uzayda bir nükleer patlama, küresel güvenlik için yıkıcı sonuçlar doğurabilir. EMP, kritik altyapılara, GPS uydularına ve askeri operasyonlar için hayati öneme sahip iletişim ağlarına zarar verebilir. Radyasyon, Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) ve Çin’in Tiangong habitatındaki astronotları tehlikeye atabilir.
Rusya, nükleer uzay silahları konusunda ne kadar donanımlı?
Rusya’nın mevcut uzay yetenekleri, ABD ile karşılaştırıldığında sınırlıdır ve ana rolü, 2031’de hizmet dışı bırakılacak olan ISS’de bir ortak olmaktır. Ancak, Rusya hala diğer ülkelerin uzay kabiliyetlerini bozabilecek karşı-uzay silahlarında lider konumundadır. Uyduların yok edilmesi, son derece tırmandırıcı bir eylem olarak kabul edilir ve ciddi jeopolitik sonuçlara yol açabilir.
Uzayda bir nükleer silahın patlatılması, geniş kapsamlı sonuçları olan derin endişe verici bir olasılıktır. Sadece uydu altyapısını ve elektronik sistemleri tahrip etmekle kalmaz, aynı zamanda eşi görülmemiş seviyelerde gerilimi artırır. Uluslararası toplum, bu tür felaket olaylarını önlemek ve dış uzayın barışçıl kullanımını sağlamak için antlaşmaları uygulamaya devam etmeli ve diplomatik çabalarda bulunmalıdır.
Kaynak: Scientific American