New York’ta büyük şehir sakinleri, Yaupon çobanpüskülünü karmaşık desenlere sahip seramik kupalarda siyah olarak tüketmeye başladılar. Bu yeni trendin tarihi ise bin yıl öncesine, Cahokia yerlilerinin bu bitkiyi içtikleri döneme dayanıyor.
Kazılardan çıkan çanak çömleklerdeki kimyasal izler, bu yerlilerin Yaupon’u yüzlerce kilometre uzaktan günümüzde St. Louis bölgesine taşıdığını gösteriyor. İlk Avrupalı sömürgeciler de bu içeceği benimsediler ve hatta “Carolina çayı” ismi ile anavatanlarına gönderdiler.
Çay ve kahvenin rekabeti bu bitkiyi unutturdu.
İthal çay ve kahvenin rekabeti nedeniyle, yerleşimciler Yaupon’a ilgi göstermemeye başladı. 1789’da bir İngiliz bilim adamı, yerli ritüellerle ilgili raporlarına dayanarak bitkiye “Ilex vomitoria” adını verdi. Bu isim, bitkinin itibarını ciddi şekilde zedeledi ve “yauponer” terimi, yoksulluk ve geri kalmışlığı ifade eden bir hakaret haline geldi.
İklim değişikliği bu bitkiyi popüler hale getirebilir.
Yaupon’un yeniden popüler hale gelmesinin öncülerinden biri, Teksas’taki CatSpring Yaupon’un kurucu ortağı Abianne Falla oldu. Falla, “Güneyde, bunu içen insanların çoğu ithal kafeine erişemedikleri için yerli veya köleydi” dedi. Ancak Falla ve diğer üreticiler, iklim değişikliğinin kahveyi tehdit etmesi nedeniyle, Yaupon’un Amerika’da daha çok tercih edilebileceğine inanıyorlar.
Yaupon Brothers American Tea Co.’nun kurucu ortağı Bryon White, bu bitkinin en büyük savunucularından biri. Florida kıyılarında Yaupon bitkisinin etrafında büyüyen White, bitkinin etnobotanik tarihini araştırdıktan sonra bu bitkinin potansiyelini fark etti. Yaupon yapraklarını siyah çay gibi demlemek, Güney Amerika yerba mate’sine benzer hoş bir tat verdi. Kafein seviyesi kahveye göre daha düşük olduğu için, içecek daha yumuşak içime sahipti.
White ve kardeşi Kyle, 2012’de Yaupon Brothers şirketini kurarak Yaupon’un modern girişimcilerinden oldular. Florida’da doğal olarak yetişen Yaupon bitkilerine erişimleri sayesinde, şirketin tedarik zincirinin büyük bir kısmını yabani hasattan sağladıklarını belirttiler.
Kaynak: FastCompany