Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler tarafından 25 Mayıs’ta kabul edilen ve 12 Temmuz’da Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapay Zeka Yasası” bugün itibarıyla yürürlüğe girdi. Dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasası”, AB üyesi 27 ülke genelinde yapay zeka alanındaki uygulamaları uyumlu hale getirmeyi amaçlıyor.
Yasanın hedefi, AB ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğine zarar vermeyecek şekilde işlemesini sağlamak. Bu doğrultuda, yapay zeka sistemleri topluma verdikleri potansiyel zarar seviyesine göre gruplandırılıyor ve risk derecesi arttıkça kurallar daha katı hale geliyor.
Yüksek riskli alanlar, az riskli alanlar ve kabul edilemez risk grubu
Yasa, insan hayatını ciddi ölçüde etkileyebilecek ve sağlığını tehdit edebilecek uygulamaları “yüksek riskli” olarak sınıflandırıyor. Bu alanlar arasında ulaşım, sınav puanlaması, cerrahi işlemler, istihdam prosedürleri, banka kredileri değerlendirmeleri ve vize başvurularının incelenmesi gibi konular yer alıyor.
Yapay zeka destekli video oyunları veya spam filtreleri gibi uygulamalar ise “az riskli” alanlar olarak tanımlanıyor. AB Komisyonu, halihazırda Birlik üyesi ülkelerde kullanılan sistemlerin büyük çoğunluğunun bu kategoriye girdiğini belirtiyor.
“Kabul edilemez” risk grubuna giren sistemler ise tümüyle yasaklanıyor. Yasak kapsamına giren uygulamalar arasında yüz görüntülerinin internetten veya kapalı kamera sistemlerinden alınması, iş yerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma, sosyal puanlama, cinsel yönelim veya dini inançlar gibi hassas verileri çıkarmak için biyometrik sınıflandırma yapılması yer alıyor. Ayrıca, insan davranışını manipüle eden veya insanların zafiyetlerinden yararlanan yapay zeka sistemleri de yasaklanıyor.
Yasa ne zaman uygulanacak? Yaptırımları neler olacak?
Yasanın bugün yürürlüğe girmesiyle birlikte, yasaklar 6 ay sonra uygulanabilir hale gelecek. Genel amaçlı modelleri için yönetim kuralları ve yükümlülükler ise 12 ay sonra geçerli olacak. Yasa, tüm boyutlarıyla 2 yıl sonra tamamen uygulanabilir hale gelecek.
Kurallara uymayan şirketleri ise ağır para cezaları bekliyor. Yasaklı bir teknolojinin kullanılması halinde, ilgili şirkete 35 milyon avro veya küresel cirosunun yüzde 7’si kadar para cezası kesilebilecek. Diğer hükümlerin ihlali durumunda ise 15 milyon avro veya cironun yüzde 3’üne kadar para cezası uygulanabilecek.
Kaynak: AA